Danh mục các loài thực vật quý hiếm cần được bảo tồn của Việt Nam

Tiếp theo loạt bài của mình. Tuần này, có một bạn đã câu hỏi cho mình đó là “Liệu thực vật có thể bị tuyệt chủng không?”. Câu trả lời hẳn là Có rồi. Bởi theo một công trình nghiên cứu của Vườn thực vật Hoàng gia Anh phối hợp với Viện bảo tàng lịch sử thiên nhiên và Liên đoàn quốc tế bảo vệ thiên nhiên thực hiện thì các loài thực vật có nguy cơ tuyệt chủng ngang so với động vật có vú. Thậm chí là cao hơn chim; chỉ thấp hơn động vật lưỡng cư và san hô.

Ngoài yếu tố con người, thực vật tuyệt chủng còn do sự biến đổi của khí hậu. Theo như tôi tìm hiểu khoảng một nửa trong số những loài thực vật có trên trái đất thì có tới 100.000 loài thực vật có nguy cơ tuyệt chủng nếu nhiệt độ môi trường tăng thêm 2-3 độ C trong vòng 100 năm tới”.

Bài viết hôm nay sẽ giới thiệu một số thực vật quý hiếm ở Việt Nam cần được bảo tồn. Phần nhiều trong số chúng đều nằm trong Sách Đỏ Việt Nam. Xem ngay

Thông Tre lá ngắn (Podocarpus pilgeri Foxw)

Là loài thực vật gỗ nhỏ, dạng bụi. Mọc trong rừng rậm nhiệt đới thường xanh hoẵc rừng lùn ở đỉnh núi. Ở nước ta, cây thường phân bố trên vùng cận đỉnh các dông núi đá vôi ở Lào Cai, Đồng Văn (Hà Giang), Đông Triều (Quảng Ninh), Pà Cò (Hòa Bình), đảo Phú Quốc (Kiên Giang).

Cây có hạt hình cầu, màu xanh; đế hạt mọng, màu đỏ, chuyển dần sang tím sẫm khi hạt chín. Hạt chín vào cuối thu hàng năm, năng lực tái sinh bằng hạt tốt. đây chính là một loài hiếm.

Thông Pà cò (Pinus kwangtungensis)

Là một loại cây gỗ to

Có chồi đông. Lá mọc 5 chiếc một ở đầu cành ngắn và các cành ngắn này lại mọc chụm trên đầu cành dài. Lá hơi cong

Mọc thành các dải rừng trên các đường đỉnh và đỉnh núi và đá vôi. Ở Việt Nam, cây phân bố ở Đức Hồng (Cao Bằng), Pà Cò (Hòa Bình), Chư Yang Sin (Đắc Lắc).

Cây đang ở trong tình trạng sẽ nguy cấp.

Thông năm lá Đà Lạt (Pinus dalatensis)

Thuộc dạng cây gỗ to, có tán hình nón thưa. Là một loài đặc hữu của đất nước ta. Gặp từ Thừa Thiên Huế đến Tây Nguyên: Kontum, Lâm Đồng.

Cây có thể cao đến hơn 30m và đường kính thân 0,6 – 0,8m.

đây là một loài hiếm. Có thể bị đe dọa tuyệt chủng do bị thu hẹp môi trường sống và chưa thấy tái sinh.

Thông hai lá dẹt (Pinus krempfii)

Là một loại cây gỗ to. Là loài đặc hữu của nước ta, mới chỉ gặp ở núi Vọng Phu (Khánh Hoà), suối Vàng, đèo Ngoạn Mục (Lâm Đồng).

Đặc điểm nổi bậc nhất lá lá hình dải mác nhọn đầu.

Do rừng ngày càng bị thu hẹp nên, loài đang bị đe dọa tuyệt chủng.

Thông đỏ (Taxus wallichiana)

Là loại cây gỗ nhỡ. Mọc rất rải rác trong rừng rậm nhiệt đới thường xanh. Ở đất nước ta cây phân bố ở Nha Trang (Khánh Hoà), Đà Lạt (Lâm Đồng).

Lá mọc xoắn ốc, xếp thành hai dãy.

Là một loài thực vật quí hiếm. Gỗ tốt, vỏ thân chứa Tanin. Hạt nhiều dầu béo.

Mun (Diospyros mun)

Cây gỗ nhỏ, rụng lá.

Cây mọc rải rác hay thành từng đám nhỏ trong trảng cây bụi cao rậm, chịu hạn trên đất nghèo ở gần biển, nơi có độ cao thường không quá 100m. Ở nước ta cây phân bố ở Khánh Hòa, Ninh Thuận.

Gỗ có giá trị cao nên các chủng mọc tự nhiên bị tìm kiếm ráo riết để khai thác làm cho số lượng cá thể giảm sút rất nhanh.

Hoàng đàn (Cupressus torulosa)

Mọc rải rác thỉnh thoảng thành đám nhỏ trong rừng rậm nhiệt đới thường xanh. Đang ở trong hiện trạng đang nguy cấp. Loài thực vật này đã bị khai thác rất ráo riết để lấy gỗ thân và gỗ rễ, trọng điểm để làm bột hương. Số lượng cá thế còn lại rất ít. Cây lại tái sinh không hề dễ

Gõ đỏ (Cà te) (Afzelia xylocarpa)

Cây gỗ to rụng lá, cao tới 30m, đường kính thân 0,8 – 1m. Vỏ màu xám, sần sùi, trên mặt có nhiều lỗ màu nâu. Mọc ở rừng mưa nhiệt đới thường xanh hay rừng nửa rụng lá mưa mùa.

Quả đậu to, gần không cuống. Loài đặc hữu của Đông Dương. Ở nước ta Kon Tum, Gia Lai, Đắc Lắc, Khánh Hoà, Sông Bé , Đồng Nai, Tây Ninh.

Do gỗ rất quý nên gõ đỏ bị săn lùng ráo riết để khai thác. ngoài ra môi trường sống của nó cũng bị phá hủy và thu hẹp nhiều. thế nên số lượng cá thể giảm sút rất rất nhanh, gần như không có khi còn gặp cây cỏ kích thước lớn.

Giáng hương (Pterocarpus macrocarpus)

Ngoài tên gọi là Giáng hương ra, loài thực vật này còn được gọi là: giáng hương quả to; giáng hương căm-pôt; giáng hương chân; hay song lã. Cây gỗ to có tán lá hình ô. Phân bố chủ yếu trong rừng rậm nhiệt đới nửa rụng lá. Ở Việt Nam, cây được tìm thấy ở Kontum, Gia Lai, Đắc Lắc, Phú Yên , Đồng Nai, Tây Ninh.

Cụm hoa hình chùy ở nách lá, phủ lông màu nâu. Hoa màu vàng nghệ, có cuống dài và nhiều lông, mùi rất thơm. Gỗ Giáng hương quả to khá đẹp, có mùi thơm nhẹ, cứng, vân hoa đẹp, ít nứt nẻ, không bị mối mọt. Giáng hương là loài cây có chứa hoạt chất chữa bệnh đái tháo đường tuýp 2. Nhựa của chúng có thể làm thuốc nhuộm màu đỏ rất tự nhiên. vì thế nó bị khai thác rất mạnh và môi trường sống cũng bị thu hẹp nhiều. Số lượng cây bị giảm rất nhanh chóng. nếu mình nhớ không lằm thì bạn có thể tìm thấy nó trong Thảo Cầm Viên Sài Gòn.

Cẩm lai (Dalbergia cochinchinensisi)

Cây gỗ to, có tán hình ô. Mọc rải rác hoặc thành từng đám trong rừng rậm nhiệt đới thường xanh hay rừng nửa rụng lá mưa mùa. Loài đặc hữu của Đông Dương. Ở đất nước ta loài gặp ở nhiều tỉnh phía Nam như: Kon Tum, Gia Lai, Đắc Lắc, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Ninh Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu, Đồng Nai, Sông Bé, Tây Ninh.

Do gỗ quí, ngoại hạng, nên cẩm lai đang bị săn lùng ráo riết và môi trường sống cũng bị thu hẹp rất nhanh. tại thời điểm này, ngay ở các vùng trước đó có nhiều như Đồng Nai, Đắc Lắc.. Cũng khó tìm được cây có đường kính lớn. Nhiều vùng hầu như vắng hẳn bóng loài cây quí này.